Con sam biển
Chuyện kể: Sự tích con sam
Ngày xưa có hai vợ chồng một người đánh cá nghèo. Một hôm người chồng ra khơi với bạn nghề. Không may có một trận bão rất lớn nổi lên giữa lúc họ đang thả lưới. Không một người nào thoát khỏi tai nạn. Tin dữ về đến làng, tất cả mọi gia đình đánh cá đều đau khổ. Tiếng khóc lan đi các nhà. Riêng người đàn bà lòng đau như cắt. Như điên như cuồng, bà bỏ nhà ra đi, hy vọng tìm thấy chồng. Bà cứ theo bờ biển đi, đi mãi. Trải qua hai ngày đến một hòn núi lớn. Bà trèo lên rồi vì mệt quá ngủ thiếp dưới một gốc cây. Đang ngủ bỗng có một tiếng nổ dữ dội. Bà choàng dậy thấy một ông lão đầu tóc bạc phơ đứng trước mặt mình, hỏi:
– Người là ai mà dám đến nằm trước nhà ta?
Người đàn bà mếu máo đáp:
– Tôi đi tìm chồng. Cụ làm ơn chỉ giúp kẻo tôi nóng lòng nóng ruột quá!
Cụ già nói:
– Ta là thần Cây. Thấy nhà ngươi chung tình ta rất thương. Vậy ta báo cho biết là chồng ngươi còn sống, hiện ở ngoài hải đảo.
Nói rồi, ông cụ trao cho người đàn bà một viên ngọc và bảo:
– Ngươi hãy ngậm viên ngọc này vào miệng thì sẽ bay qua được biển để gặp chồng. Nhưng phải nhớ là nhắm mắt ngậm miệng kẻo rơi ngọc mà nguy đó.
Ông cụ nói xong biến mất. Bà ta lấy ngọc ngậm vào miệng và nhắm mắt lại. Thốt nhiên trời bỗng nổi gió ù ù. Bà thấy người như nhẹ bỗng, hai bên tai nghe tiếng vo vo. Được một lúc sau thấy chân chấm đất, bà mở mắt ra thì thấy mình đang đứng trên một bãi cát lạ mà gió bấy giờ đã lặng. Trông thấy chồng ngồi co ro trên bãi, bà mừng quá. Hai vợ chồng hàn huyên một hồi lâu rồi mới tính chuyện trở về làng cũ.
Người chồng ôm ngang lưng vợ để vợ đưa qua biển cả. Lòng người vợ sung sướng không thể nói hết. Vì thế, bà ta đã quên mất lời của thần Cây dặn. Miệng mắc ngậm ngọc nhưng bà vẫn cố hỏi chuyện chồng. Đột nhiên viên ngọc văng ra giữa không trung. Bà chỉ kịp kêu lên một tiếng rồi cả hai vợ chồng đều sa xuống biển. Rồi đó họ hóa thành những con sam. Ngày nay, những con sam thường đi cặp đôi ở dưới nước, lúc nào con sam đực cũng ôm lấy con sam cái như khi chồng ôm vợ để bay qua biển. Có câu tục ngữ “Thương như sam”, là do truyện này mà ra.
*******************************************Tên khoa học của loài sam là Limalus polypherlus, sở dĩ chúng có tên khoa học như vậy là có liên quan đến đôi mắt. Sam là loài có 4 mắt, trong đó có 2 mắt lồi ra ở bên thân thể, hai mắt còn lại ở trên đầu và nằm sát vào nhau, trông khá giống một mắt.
Loài sam được các nhà khoa học coi là hóa thạch sống bởi qua bao nhiêu năm, hình hài của chúng không hề có sự thay đổi. Ít ai biết, hình dạng hiện giờ của loài sam đã có cách đây 200 triệu năm.
Con sam có 6 đôi chân, trong đó 4 đôi dùng để di chuyển trên cát và dưới đáy biển. Trong đó hai đôi chân phía sau to và khỏe hơn chịu trách nhiệm đẩy toàn bộ cơ thể hoặc hỗ trợ khi bơi, còn đôi chân phía sau ngắn hơn với nhiệm vụ kẹp, giữ con mồi không chạy thoát và dùng để đưa thức ăn vào miệng. Miệng của chúng bị chân trước che khuất do đó khó có thể quan sát, toàn thân chúng được bọc bởi một lớp vỏ cứng và dày. Chúng có một chiếc đuôi vừa dài, vừa nhọn, trên lưng có nhiều gai hình móc câu. Loài sam có thể tự lật ngửa mình lại nếu bị sóng xô ngã nhờ chiếc đuôi khỏe khoắn này.
Các chân của con sam đều có gai lồi ra dùng để nghiền và xé thức ăn rồi đưa vào miệng. Thức ăn của sam rất đa dạng, sam ăn nhiều thứ từ những loài sinh vật nhỏ bé như cua, ốc, động vật thân mềm đến những loài tảo biển và sinh vật bị thối rữa.
Sam là loài sinh vật biển thở bằng mang, một bên mang có tới 150 tấm mỏng hình lá cây dùng để hút oxi trong nước. Sam chỉ thở được khi những tấm mỏng này dính đẫm nước.
Sam cũng là loài vật đẻ trứng, trứng của chúng rất nhỏ, sam con mới nở ra chưa có đuôi, vỏ của chúng rất mềm và cũng không lớn theo cơ thể nên khi sam đủ 4 tháng tuổi chúng sẽ bị trật trong bộ "áo" đó, chiếc "áo" sẽ tự rụng, sam được lột xác.
Kích cỡ trung bình của sam biển trưởng thành là từ 30 - 60cm, trong suốt quá trình lớn lên sam sẽ lột xác khoảng 20 lần.
Phân biệt với so:
Sam không có độc tố. Sam trưởng thành có kích thước và khối lượng lớn hơn so (nặng từ 1,5–2 kg). Một đặc điểm rất dễ nhận ra sự khác nhau giữa sam và so là đuôi sam có tiết diện hình tam giác, ba cạnh kéo dài đến tận cuối đuôi, ở đỉnh tam giác có các gai nhọn giống như lưỡi cưa. Ngược lại đuôi so có tiết diện hình tròn hoặc bầu dục, không có gai.
Nguồn: Internet
